Os primeiros filmes dos irmáns Lumière eran escenas que discorrían
en cidades benignas e que amosaban o mundo da burguesía, en plena
efervescencia industrial. O seu propio invento, o cinematógrafo, constituía o
paradigma daquel ideal de
progreso; por vez primeira un mecanismo conseguía atrapar e reproducir a imaxe
en movemento.
Unha das secuencias máis
célebres dos Lumière amosaba un tren arribando á estación de La Ciotat, na Provenza. A pesar de que a
locomotora ía a escasa velocidade e diminuíndo a marcha, a escena provocou unha
estampida entre os espectadores que asistiron a aquela histórica sesión do 28
de decembro de 1895.
Logo duns inicios
balbuceantes, o cinema sacudiuse deseguida o complexo de inferioridade con
respecto a outras artes. En poucos anos artellou os seus dispositivos
de sedución que o consolidarían como a arte por excelencia do século XX. Coa
chegada da televisión puidemos asistir á retransmisión de grandes eventos deportivos,
a chegada do home á lúa, asasinatos de presidentes, golpes de estado ou á guerra
en directo. E como colofón a caída das Torres Xémeas, imaxe na que algúns
constataron o fin da historia –a falta de documentos audiviosuais sobre o Holocausto.
Co avance exponencial da tecnoloxía e
a súa democratización comezamos a documentar as nosas propias experiencias: a
voda, as vacacións, o nacemento dos fillos, os seus primeiros pasos… Logo eles, os nenos, convertidos en adolescentes, usaron os
modernos dispositivos electrónicos coa mestría dos nativos dixitais:
gravárono todo, incluso algunha que outra malleira no colexio ou á noiva
espida. Gravacións que colgaron (e colgamos) sen pudor a Youtube –os últimos
datos falan de cen horas de vídeo subidas cada minuto-.
A cuestión fundamental é que non podemos vivir sen imaxes, a nosa retina volveuse tan
imperfecta que xa non consegue reter a sensación de realidade. Por dicilo
doutro xeito, todo o que non quede rexistrado é susceptible de non ser real.
A imaxe do tren de
Angrois en esencia transmite o mesmo que a dos Lumière: unha máquina que se
arrastra fachendosa por un camiño de ferro relucente; outra metáfora do progreso. Pero nos xa vimos mil veces o tren dos Lumière. Que agardamos entón fronte
á pantalla? Pois a mesma sensación daqueles espectadores neófitos do Salon
indien du Grand Café: o nunca visto. Non nos abonda cos ”incribles efectos”
dos filmes do xénero de catástrofes, nin os seus remedos dixitais. Necesitamos
algo máis auténtico. E en verdade, a escena non defrauda, vémola unha e outra
vez: é o horror en estado puro.
.jpg)
Pero o relato ten que
seguir. Eses segundos gravados por unha cámara de seguridade que alguén roubou
á empresa ferroviaria aínda non nos satisface plenamente. E desde o momento en
que se produce a traxedia xa hai xente á procura de máis alimento para o noso
morbo; equipos de televisión empolincados en zonas imposibles ou xornalistas
camuflados entre os equipos de rescate tratan de cumprir a misión que lle encomenda
a sociedade: mostralo todo e de xeito instantáneo. E se non están eles alí, por
descontado sempre haberá alguén que no canto de socorrer aos feridos saque o
seu teléfono móbil e se crea un dos personaxes de White Bear. .jpg)
Probablemente as nosas existencias non sexan máis que outro capítulo de Black Mirror.
